Sızanaq niyə yaranır? Dəri Həkimi | Dermatoloq

ss

Sızanaq xəstəliyi bu gün ən çox rast gəlinən dəri xəstəlikləri arasındadır. Çox vaxt "onsuzda keçəcək" düşüncəsi ilə diqqətdən kənarda qaldığı üçün dəridə çapıq qoyaraq sağalır. Belə olduqda, insanlarda özünə inamın itməsinə, xüsusən də gənclərin ən həssas dövrlərində depressiyaya qədər psixoloji problemlərə səbəb ola bilər. İndi isə sızanaqlara səbəb ola biləcək bütün faktorları sizlərə təqdim edirik.

 

 Cinsi yetkinlik dövrü

 Yetkinlik dövründə dəyişən hormonlar təbii olaraq insanların dərisində bəzi dəyişikliklərə səbəb olur. Bu hormonal təsirlə dəridə əmələ gələn yağ miqdarı artır. Piy vəzilərinin fəaliyyətinin artması bu vəzilərin xaricə açılan hissələrində hüceyrələrin toplanmasına və tıxanmasına səbəb olur və bununla da sızanaqların əmələ gəlməsinin ilk mərhələsi başlayır. Sonra bakteriyaların artması ilə iltihablı bir vəziyyət meydana gəlir. Bu, ağ-qara nöqtələrə, irinli şişlərə, qırmızı ləkələrə və hətta kistik strukturların əmələ gəlməsinə səbəb olur. Üz, kürək, çiyin və sinə kimi yağlı nahiyələrdə sızanaqlar görünür.

 

 Kosmetika

 Kosmetik məhsullar və kosmetikadan intensiv istifadə post-adolesan sızanaqlarının əsas səbəbləridir. Bəzən sızanaqlar məhsuldan istifadə etdikdən aylar sonra inkişaf edə bilər. Bu səbəblə kosmetik məhsul seçimində sızanaq əmələ gətirmə potensialları yaxşı araşdırılmalıdır. Əvvəlki bloqlarımızda sızanaqlı və yağlı dərilər üçün uyğun kosmetik məhsullar haqqında ətraflı məlumat verilmişdir.

 

 Əsəb və stress

 Həddindən artıq stress sızanaqlara səbəb ola bilsə də, insan bəzən, xüsusən də güclü stress altında olduğu zaman, bilmədən dərisindəki kiçik sızanaqları dırnaqları ilə qaşıyıb yaraya çevirə bilər. Nəticədə, sızanaq müalicəsinə cavab verməyən, yara izləri və ləkələr buraxan bir vəziyyət meydana gəlir.

 

 Dərman və vitaminlər

 Sızanaqlar bəzən müalicənin yan təsiri kimi yaranır. İdmançılar tərəfindən istifadə edilən anobolik steroidlər, bəzi dərmanlar və B vitaminlərinin uzun müddətli istifadəsi də sızanaqlara səbəb ola bilər və ya mövcud sızanaqları ağırlaşdıra bilər. Bu səbəbdən sızanaq şikayətləri ilə dermatoloqa müraciət edən xəstələrin istifadə etdikləri dərmanların və vitaminlərin adlarını həkimlərinə bildirmələri müalicənin müvəffəqiyyəti üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.  

 

 Qeyri-sağlam qidalanma 

 Pəhriz və sızanaq arasında sübut edilmiş bir əlaqə olmasa da, son araşdırmalar işlənmiş karbohidratların istehlakının da sızanaqları şiddətləndirdiyini göstərir.

 

 Dəri quruluşu

 Dərinin quruluşu da sızanaqların əmələ gəlməsində mühüm faktordur. Araşdırmalar göstərir ki, dərisi yağlı və məsamələri geniş olan insanlar sızanaqlara daha çox meyllidirlər. Yetkinlərdə yaranan sızanaqlar “yetkinliyə qədər davam edən yeniyetmə sızanaqları” və ya “yetkinlikdə görünənlər” olaraq iki yerə bölünür. 

 

 Siqaret

 Elmi araşdırmalar, yetkinlik dövründən sonra sızanaqların çıxması ilə siqaret arasında əlaqə olduğunu ortaya qoyur. Çox siqaret çəkənlərdə sızanaqların şiddətində artım olur.

 

 Peşə sızanaqları

 Sızanaqlar peşə xəstəliyinin əlaməti kimi də özünü göstərə bilər. Mineral yağlar, neft yağları, xlorlu karbohidrogenlər, kömür qatranı, PVC (polivinilxlorid) kimi kimyəvi maddələrlə təmasdan sonra sızanaqlar yarana bilər.

 

 Erkən yetkinlik

 Qızların 8 yaşından, oğlanların isə 9 yaşından əvvəl cinsi yetkinliyə daxil olması erkən yetkinlik kimi tanınır. Bu, uşaqlarda çox sürətli böyüməyə səbəb olur, nəticədə böyümə müddətləri daha qısa olur və  boylar daha qısa olur. Uşaqlarda erkən yaşda başlayan sızanaqlar erkən yetkinliyin ilk görünən əlaməti ola bildiyi üçün yetkinlik yaşından əvvəl görülən sızanaqlar həm valideynlər, həm də həkimlər üçün xəbərdarlıq olmalıdır. 

 

 Polikistik yumurtalıq sindromu

 Qadınlarda çox rast gəlinən yumurtalıq kistaları olaraq da bilinən Polikistik Yumurtalıq Sindromu;  ürək xəstəlikləri, yüksək təzyiq və şəkərli diabet, sonsuzluq və piylənmə, saç tökülməsi, kobud səs, saçların tökülməsi kimi bir çox xəstəliyə səbəb ola bilər, həmçinin yağlı dəri və sızanaqlar. Bu səbəblə 20 yaşından sonra sızanaqlarınız varsa və ya yeniyetməlik dövründə başlayan sızanaqlarınız 10 ildən çox davam edirsə, yumurtalıq kistası ehtimalını düşünməlisiniz. Yumurtalıq kistinin diaqnozu təsdiqləndikdən sonra tövsiyə olunan pəhriz və idman fəaliyyətləri və hormonal müalicələr sızanaqların sağalmasını sürətləndirəcək. Sadə bir sızanaq hormon pozğunluğunun diaqnozunda mühüm ipucu ola bilər.

 

• Bütün Dermatoloji problemlər üçün Dermatoloq Dr.Mehdi Mahmudi ilə əlaqə saxlaya bilərsiniz:
  
  

  Dermatoloq  Dr Mehdi Mahmudi

  Prosedurlara yazılmaq üçün - (+994) 50 519 42 19
  Adres: Nazim Hikmət 66, Yasamal, Bakı - Salutem Dermatoloji Klinika
  Dermatoloq Dr.Mehdi Mahmudi İnstagram - https://bit.ly/3dvifdJ
  Doktor WhatsAap - (+994) 51 876 43 88 - https://bit.ly/32xiv5